Sprzęty niezbędne do prowadzenia terapii integracji sensorycznej

Wielu rodziców z pewnością zetknęło się choćby przypadkowo z terminem "integracja sensoryczna", ostatnio bowiem problem zaburzeń przetwarzania sensorycznego jest dość powszechnie dyskutowany, a także - można powiedzieć - obecny wśród sporego odsetka dzieci i młodzieży. Różne są teorie na temat skuteczności tej metody, a często można się wręcz spotkać z opiniami o jej nadużywaniu. Faktem jest jednak, że terapia integracji sensorycznej, prowadzona po rzetelnej ocenie diagnostycznej pacjenta z uwzględnieniem deficytów rozwojowych, może pomóc w prawidłowym funkcjonowaniu społecznym. Wielu logopedów zwraca także uwagę na fakt, że zauważają postępy w prowadzonej przez nich terapii logopedycznej, po tym, jak dziecko wyrównuje deficyty motoryczne.

Integracja sensoryczna to prawidłowa organizacja wrażeń sensorycznych napływających przez receptory. Aby łatwiej uświadomić sobie na czym polegają te procesy, możemy wyobrazić sobie, że mózg otrzymując informacje ze wszystkich zmysłów, dokonuje ich rozpoznania, segregowania i interpretacji oraz integruje je z wcześniejszymi doświadczeniami. Wówczas, po taki szczegółowym rozpoznaniu, mózg dopiero potrafi stworzyć odpowiednią do sytuacji reakcję, a jest to reakcja adaptacyjna. Integracja sensoryczna rozpoczyna się już w życiu płodowym i trwa do około 7. roku życia. Nierozwinięcie określonych umiejętności w kolejnych stadiach rozwoju, powoduje narastanie trudności rozwojowych, edukacyjnych i wychowawczych.

 Stadia, o których mowa powyżej to:

➡️ Stadium I:

- rozwój zdolności do przetwarzania bodźców propriocepcyjnych, dotykowych i przedsionkowych,
- rozwój reakcji równoważnych,
- integracja odruchów - odruchy postawy, prostowania, równowagi,
- kształtowanie się więzi z matką podczas czynności opiekuńczych.

➡️ Stadium II:

- rozwój reakcji dowolnych (odruchy zanikają),
- rozwój schematu ciała,
- rozwój dużej motoryki i planowania ruchu,
- kształtowanie się stabilnej postawy,
- kształtowanie się podstaw percepcji słuchowej, wzrokowej,
- rozwój koordynacji ciała. 

➡️ Stadium III:

- rozwój ruchów dowolnych i bardziej precyzyjnych (ręki, aparatu mowy),
- kształtowanie się koordynacji wzrokowo-ruchowej,
- rozwój zmysłów.

➡️ Stadium IV:

- dominacja stronna ciała,
- rozwój zdolności do: czytania, pisania, liczenia, koncentracji uwagi, kontroli emocjonalnej, samoakceptacji.

Do prowadzenia skutecznej terapii integracji sensorycznej, oprócz doświadczonego terapeuty, wymagana jest oczywiście odpowiednio przygotowana i przystosowana do tego celu, sala oraz niezbędne akcesoria do terapii SI.

Poniżej przedstawiamy Państwu listę 10 najpotrzebniejszych sprzętów, w które powinna być wyposażona każda sala do ćwiczeń metoda integracji sensorycznej

➡️ PODWIESIE (T i U) – konstrukcja służąca do ćwiczeń przyzwyczajających dziecko do równowagi w różnych pozycjach i płaszczyznach, poprzez zawieszanie na nie różnych elementów, po których można się wspinać, bujać, chodzić. Występują 2 odmiany podwiesi zależnie od rodzaju konstrukcji: T – stanowi konstrukcję stojaka (otwarta); U – stanowi konstrukcję bramki (zamknięta). Oczywiście aby urządzenie było prawidłowo wykorzystywane należy je odpowiednio przymocować do ścian i sufitu.

➡️ HUŚTAWKA PLATFORMA – element umożliwiający zawieszenie go na podwiesiu, za 2 lub za 1 koniec. Za pomocą 2 końców zawieszonych do podwiesia można prowadzić zajęcia we wszelkich pozycjach (leżąca, stojąca itp.) dając dziecku bodźce bez jego udziału (w sposób bierny), co z kolei powoduje powstanie ruchu liniowego przód-tył oraz prawo-lewo. Po zawieszeniu huśtawki na jednym haku również można prowadzić ćwiczenia we wszystkich wymienionych pozycjach, tylko dając ruch wahadłowy lub obrotowy tzw. ruch rotacyjny.

➡️ HUŚTAWKA OPONA – element umożliwiający zawieszenie go na podwiesiu, za pomocą jednego haka czemu umożliwia ruch we wszystkich kierunkach, co przyczynia się do dużej poprawy koordynacji wzrokowo-ruchowej. Dzięki takiemu kształtowi huśtawki, dziecko przebywające w środku czuje się bezpiecznie i stabilnie. Opona zabezpiecza bowiem przez upadkiem.

➡️ HUŚTAWKA KONIK – element umożliwiający zawieszenie go na podwiesiu za pomocą haków. Odpowiednio można wtedy uzyskać ruch liniowy bądź rotacyjny. Dzięki temu rodzajowi huśtawki można nauczyć dziecko siedzenia okrakiem podczas poruszania się w dowolnej płaszczyźnie, ucząc tym samym obustronnej koordynacji i orientacji w przestrzeni.

➡️ DESKA DO ĆWICZEŃ RÓWNOWAŻNYCH POPRZECZNA – KOŁYSKA DUŻA – element wykorzystywany bez udziału podwiesia, służący do ćwiczenia równowagi w pozycji stojącej, lezącej i siedzącej. Jej poprzeczny charakter uwydatnia bardziej intensywniejszy rodzaj ćwiczeń nad kontrolą własnego ciała (równowagi). Oprócz tego można ją wykorzystywać do ćwiczeń nad balansowaniem całego ciała.

➡️ HUŚTAWKA TERAPEUTYCZNA – GRZYBEK – element umożliwiający zawieszenie go na podwiesiu, za pomocą haka, dzięki czemu możliwy jest ruch we wszystkich kierunkach. Dzięki swojej budowie (konstrukcji nośnej i siedziska), umożliwia ćwiczenia związane z ruchem zarówno bez udziału dziecka, ale także z jego udziałem. Podczas ćwiczeń, mały pacjent doskonali też technikę chwytania, ćwiczy koordynację i utrzymywanie równowagi.

➡️ DESKA ROTACYJNA – element wykorzystywany bez udziału podwiesia, służący do ćwiczenia obustronnej koordynacji. Urządzenie działa na zasadzie tradycyjnej karuzeli, tylko osoba znajduję się w jej środku (na osi obrotu). Ćwiczenia z wykorzystaniem deski rotacyjnej, umożliwiają naukę równowagi ciała znajdującego się w jego osi symetrii (pionowej), a także na wykonanie testu oczopląsu porotacyjnego.

➡️ DESKOROLKA – element wykorzystywany bez udziału podwiesia, służący do ćwiczenia trzech zmysłów jednocześnie i wykorzystujący trzy pozycje (stojącą, siedzącą, klęczącą). Ćwiczenia z udziałem tego sprzętu, wzmacniają mięśnie ćwicząc jednocześnie zdolność ruchu i równowagę ciała.

➡️ TRAMPOLINA – element wykorzystywany bez udziału podwiesia, służący do ćwiczeń orientacji ułożenia własnego ciała (tzw. poprawa czucia błędnikowego). Polega na planowaniu pracy mięśni, ułożenia i prowadzenia ciała, odruchów związanych ze schematem ciała, które znajduje się w danej pozycji. Ćwiczenia na trampolinie przyczyniają się do likwidowania wad postawy (skrzywień, problemów z chodzeniem itp.).

➡️ HAMAK ELASTYCZNY – element umożliwiający zawieszenie go na podwiesiu, za pomocą jednego lub dwu haków; służący do odnalezienia ciała w różnych pozycjach bez jego ruchu. Ćwiczy dwustronną koordynację i konwergencję oczu, a przy tym również elastyczny materiał, z którego jest zrobiony hamak elastyczny daję tzw. czucie głębokie bez ingerencji ruch własnego ciała. Używa się go także do wszelkich technik relaksacyjnych.

Sprzęty, o których mowa powyżej, stanowią jedynie podstawowe wyposażenie gabinetu do integracji sensorycznej. Aby terapia była skuteczna oraz ciekawa dla pacjenta, warto rozszerzać zakres sprzętów i pomocy. Zresztą, terapia integracji sensorycznej nie opiera się wyłącznie na ćwiczeniach z wykorzystaniem ww sprzętów. Terapia integracji sensorycznej to także rozwój motoryki małej, do której polecamy oddzielne sprzęty i akcesoria, a także szeroki asortyment pomocy obciążeniowych, które to skutecznie stymulują czucie głębokie, wyciszają i rozluźniają.