Czym wyróżniają się zaburzenia mowy w autyzmie dziecięcym i jakie sa sposoby na rozwijanie komunikacji

Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju. Oznacza to, że u osób z zaburzeniami autystycznymi obserwuje się objawy nieprawidłowego funkcjonowania we wszystkich obszarach rozwoju. Pierwsze symptomy autyzmu mogą być widoczne już nawet u kilkunastomiesięcznych niemowląt (a nawet u kilkumiesięcznych - tu warto zaobserwować sposób ssania piersi), lecz zawsze są już widoczne przed ukończeniem 3. roku życia. W celu postawienia diagnozy autyzmu, należy ocenić funkcjonowanie dziecka w trzech sferach: relacjach społecznych, komunikowaniu się oraz w rozwoju funkcjonalnej albo symbolicznej zabawy już przed 3. rokiem życia.

O zaburzeniach mowy w autyzmie nie da się powiedzieć w sposób jednoznaczny. Większość dzieci ze spektrum autyzmu, to dzieci niemówiące, nie komunikujące się gestem, mające trudności ze wskazywaniem, naśladowaniem, spełnianiem poleceń. Jeśli dzieci mówią, to często są to echolalie. Dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, mają problemy z tworzeniem dłuższych, bardziej skomplikowanych składniowo wypowiedzi, a także z inicjowaniem i podtrzymywaniem konwersacji. Pojęcia abstrakcyjne i symboliczne są przez nie słabo rozumiane. Mówiący autystycy lubią pracować na konkretnych, jednoznacznych komunikatach.

Często autyzm jest długo nierozpoznawany przez rodziców, którzy bywają także wprowadzani w błąd przez lekarzy lub psychologów. Jednak kiedy zauważają, że u dziecka nie rozwija się mowa, staje się dla nich oczywiste, że rozwój dziecka jest zakłócony. Wówczas zaczynają szukać pomocy i wtedy najczęściej pada diagnoza autyzmu. Rodzice z dzieckiem trafiają do specjalistów, rozpoczynają terapię - terapia rozwoju mowy która tak naprawdę powinna być terapią obejmującą całą rodzinę.

Czym szczegółowym wyróżniają się zaburzenia mowy w autyzmie? Otóż często brakowi mowy towarzyszą liczne stereotypie i zachowania autostymulujące. Dlatego tak ważne jest, by dziecko ze spektrum zaburzeń autystycznych czuło się w swoim świecie bezpieczne i rozumiane. By wierzyło w siebie i swoje umiejętności. Pomoce i zabawki rozwojowe powinny być dostosowane do możliwości intelektualnych dziecka.

Aby wspomóc dziecko w zakresie rozwoju mowy i funkcjonowania w społeczeństwie, współpracę musi podjąć szereg specjalistów, z których oczywiście nad wsparciem w zakresie komunikacji czuwa neurologopeda lub logopeda.

U dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu często pojawia się problem z brakiem koncentracji na zadaniu, co wynika z trudności w nawiązaniu wspólnego pola uwagi. Dlatego początkową fazę terapii warto oprzeć na ćwiczeniach w zakresie kształcenia uwagi słuchowej. Warto poznać zainteresowania dziecka i na nich bazować.

Na stronie naszego sklepu, który powstał także z myślą o dzieciach dotkniętych spektrum autyzmu, znajduje się mnóstwo propozycji, wspierających terapeutów i rodziców w zakresie właśnie kształcenia i rozwijania koncentracji, uwagi i wspólnego pola. Tutaj na szczególną uwagę zasługuje seria książeczek "Słucham i uczę się mówić", które sukcesywnie wpływają na pojawienie się artykulacji u dzieci nawet niemówiących. Począwszy od pierwszej książeczki - "Samogłoski i wykrzyknienia", w której dziecko przyswaja samogłoski, przechodzi się do kolejnych, o wyższym stopniu trudności. Ważne jest by rodzic konsultował postępy dziecka z logopedą, gdyż to specjalista rozpisuje program terapii i decyduje, czy dziecko opanowało już daną umiejętność. Ważne jest, by dziecko słuchało w słuchawkach, dzięki czemu odizolowuje się od innych bodźców zewnętrznych.

Czasem (i to niestety nierzadko) zdarza się tak, że osoba z autyzmem nie opanuje języka. Zaburzenia mogą być na tyle silne, że jedynym sposobem komunikacji, będzie komunikacja alternatywna. Umożliwia ona wyrażanie swoich myśli i potrzeb, daje możliwość na komunikowanie się z otoczeniem, a tym samym niezależność i poczucie wpływu na swoje życie. Sklep liger.net.pl poleca pomoc dydaktyczną przeznaczoną dla osób z poważnymi zaburzeniami komunikacji, która zawiera fotografie oraz symbole pomagające w nauce budowania poprawnych wypowiedzi. Ćwiczenia zawarte w pomocy Wiem, jak to powiedzieć, pozwalają stopniowo budować umiejętność wypowiadania się za pomocą coraz bardziej złożonych wypowiedzi. Użytkownik uczy się również adekwatnego odpowiadania na pytania i ich zadawania.

Niezwykle funkcjonalnym i nowoczesnym narzędziem do terapii dzieci z autyzmem, jest multimedialne rozwiązanie Autilius. Wspólna uwaga. Jest to program umożliwiający rodzicom i terapeutom pomoc w nabywaniu kompetencji językowych. Program wspiera trening podstawowych umiejętności społecznych, takich jak podążanie za wzrokiem, rozumienie gestu wskazywania i inicjowanie kontaktu. Wykonując zadania dzieci ćwiczą rozumienie ekspresji mimicznych, koncentrację uwagi, samodzielne podejmowanie decyzji, czekanie na swoją kolej oraz dopasowywanie obrazów do siebie. Gry posiadają różne stopnie trudności, które wspierają rozwój umiejętności tworzenia pola wspólnej uwagi. Animacje i grafiki są uproszczone, a zbędne elementy ograniczone tak, aby uwaga dzieci kierowana była na najistotniejsze rzeczy. Jest to rozwiązanie cieszące się dużym zainteresowaniem wśród terapeutów, rodziców i dzieci, dzięki nowoczesnemu podejściu do terapii.

Sposobów na rozwijanie komunikacji u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, podobnie zresztą jak w przypadku dzieci z dysfazją, afazją czy opóźnionym rozwojem mowy, jest wiele. Na pewno warto wyeliminować z otoczenia dziecka telewizję, komputer, smartfon (o czym pisaliśmy już w innym artykule na naszym blogu "Jak zastąpić dziecku gry komputerowe - czyli problem XXI wieku") a zastąpić te "dobra" czytaniem książek, opowiadaniem, rozmowami. To rodzice są pierwszymi i najważniejszymi nauczycielami i terapeutami swoich dzieci. To oni najlepiej znają potrzeby i problemy swoich dzieci. Nie mniej jednak w przypadku takich zaburzeń, jak autyzm, rodzice muszą wspierać się fachową pomocą specjalistów oraz korzystać z wybranych pomocy i zabawek zapewniających rozwój ich dzieciom. Dlatego zachęcamy do zapoznania się w naszym sklepie z zakładką AUTYZM, w której znajdują się wyselekcjonowane przez naszych terapeutów rozwiązania edukacyjne. Warto zaznaczyć, że na co dzień testowane są one podczas zajęć i terapii.