Integracja sensoryczna - wszystko, co warto o niej wiedzieć

Czym jest integracja sensoryczna?

Integracja sensoryczna - to inaczej proces przetwarzania i łączenia informacji płynących ze wszystkich zmysłów. Oprócz znanych nam wszystkim 5 zmysłów: wzroku, słuchu, smaku, węchu, dotyku, mamy także tzw. zmysły ukryte, czyli czucie głębokie i zmysł równowagi. Za twórczynię teorii integracji sensorycznej uznana jest dr Jean Ayres (1920–1989), psycholog, terapeutkę i pracownicę naukową Uniwersytetu Kalifornijskiego w USA. Dzięki niej możemy dowiedzieć się jak ważna jest praca naszego mózgu - integracja sensoryczna to taka praca mózgu, która polega na połączeniu wszystkich wrażeń zmysłowych płynących z otoczenia i ciała dziecka.

Zaburzenia integracji sensorycznej

Mózg przekłada napływające z receptorów zmysłowych informacje na polecenia, np. gorący płomień – nie dotykaj. Ważne jest to, że już w trakcie życia płodowego kształtują się nasze zmysły. W trakcie rozwoju mózgu uczą się one współdziałać ze sobą. Ich prawidłowe wzajemne oddziaływanie jest niezbędne do właściwego odbioru bodźców, które napływają z zewnątrz, a zatem naszej prawidłowej reakcji. Niestety zaburzenia integracji sensorycznej mogą skutkować wieloma problemami.

Zaburzenia integracji sensorycznej - czym się objawia?

Wiemy już czym jest integracja sensoryczna, a więc możemy wyobrazić sobie sytuację: co dzieje się kiedy nasz mózg niewłaściwie odbierze informacje, lub źle je połączy? Wtedy oczywistym następstwem jest to że reakcja dziecka też będzie niewłaściwa. Ważne jest, aby bacznie obserwować swoje dzieci, ponieważ pierwsze sygnały, które dają nam nasze pociechy i które mogą oznaczać dysfunkcje integracji sensorycznej, pojawiają się już bardzo wcześnie.

A mianowicie już w okresie niemowlęcym można zauważyć pierwsze objawy zaburzeń integracji sensorycznej. Uwagę rodziców powinno zwrócić, to jeżeli dziecko w momencie podnoszenia lub obracania płacze, napina ciało, wygina się, gdyż powodem tego może być brak rozumienia przez dziecko ruchu jego ciała w przestrzeni, z racji nieprawidłowo odebranych bodźców. W przypadku zauważenia niepokojących objawów związanych z zaburzeniami sensorycznymi warto udać się do gabinetu terapetycznego. 

 Rola zabawek i pomocy sensorycznych w terapii SI

Bardzo ważnym symptomem jest także nietolerowanie przez dziecko dotyku, głaskania, nieokreślona nadwrażliwość na światło, rozdrażnienie, niespokojny sen, przesadna płaczliwość. 

Możemy samodzielnie wspierać rozwój naszego maleństwa, np. poprzez: głaskanie, przytulanie, bujanie, masowanie dziecka piłeczką z wypustkami, zabawy fakturowe (aby nasze dziecko mogło poznawać jak najwięcej różnych faktur i struktur), basen z piłeczkami, różnego rodzaju gniotki antystresowe do zabawy.

Jakie wybrać zabawki i pomoce sensoryczne?

W sklepie Liger udostępniamy Państwu pomocne akcesoria i zabawki sensoryczne:

Piłeczka sensoryczna jeżyk - jest pokryta kolcami, które umożliwiają jej wykorzystanie do masażu terapeutycznego oraz do przeprowadzania ćwiczeń relaksacyjnych w ramach zajęć z terapii sensorycznej. Jej stosowanie jest szczególnie polecane dzieciom z zaburzeniami rozwoju takimi jak trudności w koncentracji oraz problemy z koordynacją ruchową.

Wąż sensoryczny - uszyty jest z jednakowej długości 6 segmentów , każdy segment uszyty jest z innej tkaniny, a wypełnieniem są najróżniejsze struktury. Skarbnica bodźców. Doskonale nadaje się zarówno dla maluchów, jak i starszych dzieci.

Zalecamy do sprawdzenia pozostałych pomocy SI dostępnych w naszym sklepie.

Zaburzenia sensoryczne u starszych dzieci objawy:

U dzieci w okresie poniemowlęcym, zwrócić naszą uwagę powinny nieustające kłopoty z niewłaściwym, zachwianym zachowaniem. Dzieci u których przetwarzanie bodźców jest skomplikowane, często są rozdrażnione, wpadają w złość, wyrażają problem ze zmianą danej aktywności, a jednocześnie mogą nieustannie wykonywać określoną czynność. Niektóre dzieci mają również potrzebę specyficznej stymulacji: uwielbiają obracać się na karuzeli, kręcą się wokół własnej osi lub wspinają się i biegają więcej niż ich rówieśnicy. 

Pomoce terapeutyczne wykorzystywane w terapii sensorycznej

U nas znajdą Państwo bardzo pomocne i dopasowane do potrzeb dzieci huśtawki terapeutyczne, np:

Huśtawka helikopter - to sprzęt wykorzystywany do stymulacji układu przedsionkowego. W terapii procesów integracji sensorycznej wykorzystywany jest do kształtowania obustronnej koordynacji ruchowej, reakcji równoważnych, wspomaga mechanizmy posturalne, czucie własnego ciała i orientację w przestrzeni.

Pomoce w kształtowaniu zdolności manualnych

U starszych dzieci zastanawiające, a równocześnie skłaniające do niepokoju będą trudności w rozwoju zdolności manualnych i w czynnościach samoobsługowych, czyli w ubieraniu się, wiązaniu butów, posługiwaniu się sztućcami, a także nadruchliwość i kłopoty z koncentracją. Możemy posiłkować się np:

Drewniany bucik - pomoc zręcznościowa i manipulacyjna, ułatwia dziecku opanowanie trudnej sztuki przewlekania sznureczków, wkładania ich w dziurki oraz wiązania butów.

Sorter kształtów i dopasywanka - pomoc sensoryczna. Dopasowywanie kształtów i kolorów uczy dziecko logicznego myślenia i kojarzenia, zaś konieczność trafiania do odpowiednich otworów, poprawia motorykę i koordynację oko-ręka.

Pomoce w rozwoju motoryki małej u dzieci z zaburzeniami sensorycznymi

Sygnałami zwracającymi naszą uwagę powinny być samodzielnie zauważone bądź też zasygnalizowane przez nauczycieli problemy z rozwojem motoryki małej,  pisaniem i rysowaniem, szybkie męczenie się, szczególnie przy wykonywaniu precyzyjnych zadań, długim siedzeniu w ławce. Polecamy:

Gra pamięć dźwiękowa jest to gra dydaktyczna, która wprowadza jej uczestników w świat dźwięku. Jej celem jest nauka uważnego słuchania, koncentrowania się na sygnałach dźwiękowych oraz ich identyfikowanie i różnicowanie.

Memo dotykowe kształty - doskonale wpływa na zmysł dotyku, stymuluje percepcję, rozwija wyobraźnię i mowę opowieściową. Pozwala też dziecku na utrwalanie kolorów i różnych kształtów.

Jak pomóc dziecku z zaburzeniami SI?

Dzieciom z dysfunkcjami integracji sensorycznej duży problem i zakłopotanie sprawiają złożone gry i zabawy, ponieważ nie są w stanie właściwie pojąć zasad gier i wykazują problemy z planowaniem złożonych czynności.

Niektóre dzieci wykazujące dysfunkcję integracji sensorycznej, ze względu na nieprawidłowy rozwój ruchowy oczu, mogą mieć problemy w nauce czytania, przepisywaniu wyrazów, dzieci te gubią linię, w której czytały, przepisywane literki lub wyrazy. Konsekwencją tego często są objawy dysleksji lub dysgrafii.

Dysfunkcje integracji sensorycznej niestety mogą nieść także za sobą poważne skutki psychologiczne. Dzieci te w rezultacie stają się wycofane, ich agresywne reakcje niszczą a nawet uniemożliwiają swobodny kontakt z rówieśnikami, bo są pełne frustracji dla otoczenia. Ich poczucie własnej wartości jest bardzo niskie, są samoistnie skazane na porażki, a zarazem mało odporne na nie, co niesie ze sobą przygnębienie, rozdrażnienie i smutek. 

Z problemów w zakresie integracji sensorycznej dzieci nie wyrosną. Te problemy będą rosły razem z nimi. Dlatego bardzo ważna jest wczesna interwencja terapeutyczna, która wspiera system nerwowy tak, aby mógł on prawidłowo odbierać, interpretować i organizować napływające informacje zmysłowe, a w konsekwencji ułatwić życie naszym pociechom.

Rola terapii w zaburzeniach w integracji sensorycznej u dzieci

Jako uważni rodzice, opiekunowie jesteśmy w stanie znacznie pomóc naszym poodpiecznym, musimy tylko w porę dostrzec problem, i porozmawiać o nim ze specjalistami. Jeśli zauważymy, że z naszym dzieckiem dzieje się coś dziwnego, że zachowuje się inaczej niż jego rówieśnicy; jeśli dostrzegamy, że nasze dziecko odzwierciedla kilka z wymienionych objawów, nie każmy mu czekać, tylko zgłośmy się do terapeuty.

Terapeuta, na podstawie wywiadu z nami, obserwacji i badania dziecka, zdiagnozuje czy procesy integracji sensorycznej są zaburzone i w jakich obszarach one występują. Dzięki temu, będzie mógł ustalić dla dziecka indywidualny program terapii, który przyniesie pożądane efekty. Nie bójmy się, terapia zaburzeń integracji sensorycznej jest bardzo przyjemna dla naszych maluchów. Polega ona na uczeniu naszych pociech prawidłowego odbioru i prawidłowej interpretacji bodźców – zarówno tych pochodzących z otoczenia, jak i tych płynących bezpośrednio z własnego ciała. To dla malucha czysta frajda!

Pomoce sensoryczne potrzebne w gabinetach terapeutycznych

Terapia ta ma charakter tzw. naukowej zabawy i odbywa się w sali wyposażonej w specjalistyczny sprzęt i różne ciekawe pomoce. Do wspaniałej zabawy niezbędna będzie:

Beczka terapeutyczna - umożliwia stymulację trzech układów: przedsionkowego, proprioceptywnego oraz czucia powierzchniowego. Usprawnia kształtowanie prawidłowego napięcia mięśniowego, jak również pomaga rozpoznawać schemat własnego ciała.

Terapeuta przygotowuje zestaw ćwiczeń indywidualnie dobrany do potrzeb naszego dziecka. Ćwiczenia mają różny stopień trudności, w zależności od tego jak dobrze będzie radziło sobie dziecko: jest huśtanie, pełzanie, turlanie, balansowanie i wiele innych przyjemności! Wszystko po to, aby usprawnić pracę systemu nerwowego naszych pociech, i pomóc naszemu maluchowi lepiej radzić sobie z wszystkimi trudnościami napotykanymi przez niego w codziennym życiu.

Te pozornie błahe ćwiczenia mogą usprawnić także motorykę małą i dużą oraz koordynacje wzrokowo-ruchową, co ma duży wpływ w późniejszych latach na edukacje i sukcesy szkolny.

Dzięki terapii dziecko będzie w stanie w sposób bardziej efektywny automatycznie przetwarzać i wykorzystywać skomplikowane informacje sensoryczne. Będzie to miało odzwierciedlenie w jego i naszym życiu codziennym, samopoczuciu naszego malucha i funkcjonowaniu całej rodziny.

Zapraszamy do zapoznania się z innymi pomocami terapeutycznymi, które mogą Państwo zakupić w sklepie Liger.